संस्कृत वाक्य अभ्यास
Sanskrit sentence study
संस्कृत वाक्य अभ्यास
युवकः - अहम् आसम् ।
= मैं था ।
युवती - अहम् आसम्
= मैं थी ।
युवकः - अहं बालकः आसम् ।
= मैं बालक था
युवती - अहं बालिका आसम् ।
= मैं बालिका थी
युवकः - अहं छात्रः आसम् ।
= मैं छात्र था ।
युवती - अहं छात्रा आसम् ।
= मैं छात्रा थी
युवकः - अहं ध्यानमग्नः आसम् ।
= मैं ध्यानमग्न था ।
युवती - अहं ध्यानमग्ना आसम् ।
= मैं ध्यानमग्न थी ।
संस्कृत वाक्य अभ्यास
गुजराते गोंडलनगरस्य समीपे वीरपुरम-ग्रामः अस्ति।
= गुजरात में गोंडल शहर के पास वीरपुर गाँव है।
The village of Virpur is near Gondal city in Gujarat.
द्विशतं विंशतिः वर्षेभ्यः पूर्वं वीरपुरे बापा-जलारामस्य जन्म अभवत् ।
= दो सौ बीस वर्ष पहले वीरपुर में जलाराम बापा का जन्म हुआ था।
Jalaram Bapa was born in Veerpur two hundred and twenty years ago.
जलारामस्य पितुः नाम प्रधान ठक्करः आसीत्।
= जलाराम के पिता का नाम प्रधान ठक्कर था।
Jalaram's father's name was Pradhan Thakkar.
जलारामस्य मातुः नाम राजबाई ठक्करः आसीत्।
= जलाराम जी की माँ का नाम राजबाई ठक्कर था।
Jalaram ji's mother's name was Rajbai Thakkar.
जलारामः ईश्वरभक्तः , धर्मपरायणः , सेवाभावी च आसीत्।
= जलाराम जी ईश्वरभक्त , धर्मपरायण और सेवाभावी थे।
Jalaram ji was God-worshiping, devout and service-oriented.
सः गोसेवां करोति स्म।
= वह गौसेवा करते थे।
He used to do Gausseva.
सः मूकानां पशूनां सेवां करोति स्म।
= वे मूक पशुओं की सेवा करते थे।
They served silent animals.
वीरपुरे सः सर्वेषां कृते अन्नक्षेत्रं चालयति स्म।
= वीरपुर में सबके लिये अन्नक्षेत्र चलाते थे।
Food field for everyone in Veerpur Used to run.
तद् अन्नक्षेत्रम् अद्यापि चलति।
= वो अन्नक्षेत्र आज भी चलता है।
That area still runs today.
वीरपुरे अन्नक्षेत्रे प्रतिदिनम् अनेके जनाः भोजनं कुर्वन्ति।
= वीरपुर में अन्नक्षेत्र में प्रतिदिन अनेक लोग भोजन करते हैं।
In veerpur Granary Many people eat food everyday.
कर्णावतीनगरे परिमल उद्यानम् अस्ति।
= कर्णावतीनगर में परिमल बाग है।
There is Parimal Garden in Karnavatinagar.
परिमलउद्यानं बहु विशालम् अस्ति।
= परिमल बाग बहुत विशाल है।
Parimal Garden is very spacious.
उद्याने बहु हरीतिमा अस्ति।
= बगीचे में बहुत हरियाली है।
There is a lot of greenery in the garden.
प्रातःसायम् अनेके जनाः तत्र भ्रमणार्थम् आगच्छन्ति।
= सुबह शाम अनेक लोग वहाँ घूमने आते हैं।
Many people come to roam there in the morning and evening.
केचन जनाः भ्रमन्ति।
= कुछ लोग घूमते हैं।
Some people move around.
केचन जनाः व्यायामं कुर्वन्ति।
= कुछ लोग व्यायाम करते हैं।
Some people exercise.
केचन जनाः योगासनं कुर्वन्ति।
= कुछ लोग योगासन करते हैं।
Some people do yoga.
केचन जनाः हास्ययोगं कुर्वन्ति।
= कुछ लोग हास्ययोग करते हैं।
Some people do humor.
उद्यानात् बहिः कटुपानकं मिलति।
= बगीचे से बाहर कडुकड़ियातु मिलता है।
Kadukadiyatu is found outside the garden.
आमलकरसम् अपि मिलति।
= आंवला रस भी मिलता है।
Amla juice is also available.
ऊष्णं सूपम् अपि मिलति।
= गरम सूप भी मिलता है।
Hot soup is also available.
संस्कृत वाक्य अभ्यास
एतद् तव
= ये तुम्हारा
एतद् मम
= ये मेरा
एतद् भवतः (पुंलिङ्ग )
= ये आपका
एतद् भवत्याः ( स्त्रीलिंग )
= ये आपका
एतद् तस्य (पुंलिङ्ग )
= ये उसका
एतद् तस्याः ( स्त्रीलिंग )
= ये उसका
एतद् एतस्य (पुंलिङ्ग )
= ये इसका
एतद् एतस्याः ( स्त्रीलिंग )
= ये इसका
एतद् कस्य (पुंलिङ्ग )
= ये किसका
एतद् कस्याः ( स्त्रीलिंग )
= ये किसका
एतद् सर्वेषाम्
= ये सबका
एतद् भवतः (पुंलिङ्ग )
= ये आपका
एतद् अस्माकम्
= ये हमारा
संस्कृत वाक्य अभ्यासः
Sanskrit sentence practice
श्रृण्वन्तु श्रृण्वन्तु श्रृण्वन्तु ।
= सुनिये सुनिये सुनिये ।
Listen listen listen
एका सूचना अस्ति ।
= एक सूचना है ।
There is a notification.
अद्य आरभ्य सर्वे संस्कृत-भाषायां वदिष्यन्ति ।
= आज से सभी संस्कृत भाषा में बोलेंगे ।
From today everyone will speak in Sanskrit language.
अधिकं न जानन्ति तथापि ....
= अधिक नहीं जानते हैं फिर भी ....
Do not know more still ....
सर्वे प्रयासम् अवश्यमेव करिष्यन्ति ।
= सभी प्रयास अवश्य ही करेंगे ।
Will make all efforts.
दोषस्य चिन्ता मा कुर्वन्तु ।
= त्रुटि की चिन्ता नहीं करें ।
Do not worry about the error.
प्रारम्भे कस्य अपि संभाषणस्य अनुकरणं कुर्वन्तु ।
= प्रारम्भ में किसी की भी बातचीत की नक़ल करें ।
In the beginning, copy the conversation of anyone.
एकमेव वाक्यम् अनेक-वारं वदन्तु ।
= एक ही वाक्य को अनेक बार बोलिये ।
Speak the same sentence multiple times.
स्वकीयां मातृभाषां मा त्यजन्तु ।
= अपनी मातृभाषा मत छोड़ें ।
Do not leave your mother tongue.
मातृभाषायाः सम्मानं कुर्वन्तु ।
= मातृभाषा का सम्मान करें ।
Respect the mother tongue.
प्रतिदिनम् एकप्रहर पर्यन्तं संस्कृते वदन्तु
= हररोज एक प्रहर तक संस्कृत में बोलिये ।
Everyday speak Sanskrit for one hour.
संस्कृतस्य अभ्यासः शीघ्रमेव भविष्यति ।
= संस्कृत का अभ्यास जल्दी हो जाएगा ।
Sanskrit will be practiced quickly.
कदा = कब When
भवान् = आप (पुंलिङ्ग ) (m) you
भवती = आप (स्त्रीलिङ्ग) (f) you
कार्यं कदा करिष्यति ?
= आप काम कब करेंगे / करेंगी ?
When will you work?
धनं कदा दास्यति ?
= आप धन कब देंगे / देंगी ?
When will you give the money?
दुग्धं कदा पास्यति ?
= आप दूध कब पियेंगे / पियेंगी ?
When will you drink milk?
एषः कदा स्वस्थः भविष्यति ?
= ये कब स्वस्थ होगा ?
When will it be healthy?
एषा कदा स्वस्था भविष्यति ?
= ये कब स्वस्थ होगी ?
When will it be healthy?
यानं कदा आगमिष्यति ?
= वाहन कब आएगा ?
When will the vehicle arrive?
सरल संस्कृत अभ्यास
बङ्गाल राज्ये गङ्गानदी समुद्रे विलीना भवति।
= बंगाल में गंगानदी समुद्र में विलीन होती है।
In Bengal, the Ganges river merges into the sea.
गङ्गानद्याः मुखभूमौ सुन्दरवनम् अस्ति।
= गङ्गा नदी के डेल्टा में सुंदरवन है।
There is a beautiful forest in the river Ganges delta.
सुन्दरवने बहुविधाः वृक्षाः सन्ति।
= सुन्दरवन में बहुत प्रकार के वृक्ष हैं।
There are many types of trees in the beautiful forest.
सुन्दरवने राजसीयः बङ्गव्याघ्राः वसन्ति।
= सुन्दरवन में रॉयल बंगाल टाइगर रहते हैं।
The Royal Bengal tiger lives in the beautiful forest.
सुन्दरवने अनेके सरीसृपाः अपि वसन्ति।
= सुंदरवन में अनेक सरीसृप भी रहते हैं।
वने कच्छपाः अपि सन्ति।
= वन में कछुए भी हैं।
There are also turtles in the forest.
विविधाः खगाः अपि वसन्ति।
= विविध पक्षी भी रहते हैं।
Various birds also live there.
तत्रत्ये जले मकराः वसन्ति।
= वहाँ के पानी में मगरमच्छ रहते हैं।
Crocodiles live in the water there.
सागरस्य लवणीये जले अपि मकराः वसन्ति।
= सागर के नमकीन पानी में भी मगरमच्छ रहते हैं।
Crocodiles also live in the salt water of the ocean.
सुन्दरवने सर्वदा पशूनां खगानां च रवः श्रूयते।
= सुन्दरवन में हमेशा पशुओं पक्षियों की आवाजें सुनाई देती हैं।
The sounds of animals and birds are always heard in the beautiful forest.
जनाः अत्र नौकाविहारम् अपि कुर्वन्ति।
= लोग यहाँ नौकाविहार भी करते हैं।
People also do boating here.
सुन्दरवनम् अस्माकं राष्ट्रीयम् उद्यानम् अस्ति।
= सुन्दरवन हमारा राष्ट्रीय उद्यान है।
The beautiful forest is our national park.
नीरवः लोकयानेन यात्रां कुर्वन् अस्ति।
= नीरव बस से यात्रा कर रहा है।
Nirav is traveling by bus.
सः यानस्य दक्षिणभागे उपविष्टः अस्ति।
= वह बस में दाहिने भाग में बैठा है।
He is sitting on the right side of the bus.
यदा सः यात्रां करोति तदा तं निद्रा आगच्छति।
= जब वह यात्रा करता है तब उसे नींद आ जाती है।
He falls asleep when he travels.
अद्य अपि सः निद्रां कुर्वन् अस्ति।
= आज भी वह नींद कर रहा है।
Even today he is sleeping.
निद्रायां नीरवस्य दक्षिणहस्तः वातायनात् बहिः आगतः ।
= नींद में नीरव का दाहिना हाथ खिड़की से बाहर आ गया है।
In sleep, Nirav's right hand comes out of the window.
यानचालकः उच्चैः अवदत्।
= ड्राइवर जोर से बोला
The driver said loudly
"हस्तम् अन्तः करोतु।"
= हाथ अन्दर करिये।
Hand in.
" कस्य हस्तः बहिः अस्ति ?"
= किसका हाथ बाहर है ?
Whose hand is out?
सः न श्रृणोति।
= वह नहीं सुनता है।
He doesn't listen
अतः नीरवस्य सहयात्री तं वदति।
= इसलिये नीरव का सहयात्री उसे कहता है।
That's why Nirav's co-passenger calls him.
" हस्तम् अन्तः करोतु"
= हाथ अंदर करिये।
Hands in.
भवान् निद्राधीनः अस्ति।
= आप निद्राधीन हैं।
You are sleeping
दुर्घटना भवितुं शक्यते।
= दुर्घटना हो सकती है।
An accident can happen.
अति सरल संस्कृत अभ्यास
सा भगिनी गृहकार्यं करोति स्म।
= वह बहन गृहकार्य कर रही थी।
भूतले जलम् आसीत् ।
= फर्श पर पानी था।
अनवधानेन सा स्खलितवती।
= ध्यान न होने से वह फिसल गई।
सा भगिनी स्थूला अस्ति।
= वह बहन स्थूला है।
तस्याः पादस्य अस्थिः भग्ना जाता।
= उसके पैर की हड्डी टूट गई।
चिकित्सकः पट्टम् अबध्नात्।
= डॉक्टर ने पट्टा बाँध दिया।
दश दिनानि पर्यन्तं सा विश्रामं कृतवती।
= दस दिन तक उसने विश्राम किया।
अद्य सा भ्रमणार्थम् आगतवती।
= आज घूमने आई थी।
हस्ते यष्टिः आसीत्।
= हाथ में लाठी थी।
तया सह तस्याः पुत्री आसीत्।
= उसके साथ उसकी बेटी थी।
सा शनैः शनैः चलति स्म।
= वह धीरे धीरे चल रही थी।
.jpeg)
 संस्कृत वाक्य अभ्यास){kind=link}
0 टिप्पणियाँ
धन्यवाद:/thank-you
Emoji