संस्कृत वाक्य अभ्यास
Sanskrit sentence study
सः सोमनाथत: दूरवाणीं कृतवान्।
= उसने सोमनाथ से फोन किया।
He called shomnath.
जगदीशडाभी - नमो नमः महोदय ! (Hello)
अखिलेश आचार्य: - नमो नमः । (hello)
जगदीशडाभी - कथम् अस्ति भवान् ?
= कैसे हैं आप ?
How are you ?
अखिलेश आचार्य:- अहं कुशली अस्मि।
= मैं ठीक हूँ।
I am fine.
अखिलेश आचार्य: - भवान् कः ?
= आप कौन ?
Who are you ?
जगदीशडाभी - अहं सोमनाथतः वदामि।
= मैं सोमनाथ से बोल रहा हूँ।
I am speaking from Somnath.
मम नाम जगदीश: डाभी ।
= मेरा नाम जगदीश डाभी है ।
My name is Jagdish Dabhi.
अहं शिक्षकः अस्मि।
= मैं शिक्षक हूँ ।
I'm a teacher .
जगदीशडाभी - संस्कृतं पाठयामि।
= संस्कृत पढ़ाता हूँ।
I teach Sanskrit.
अखिलेश आचार्य: - एवं वा ?
= ऐसा क्या ?
So what?
जगदीशडाभी - प्रतिदिनं भवतः पाठान् पठामि।
= प्रतिदिन आपके पाठ पढ़ता हूँ।
I read your lessons every day.
तेन अभ्यासं करोमि।
= उससे अभ्यास करता हूँ।
I practice with him.
बहु लाभः भवति।
= बहुत लाभ होता है।
There is a lot of benefit.
अखिलेश आचार्य: - भवतः धन्यवादः ।
= आपका धन्यवाद । Thank you
** स्वागतम् । welcome.
--------------
एका माता पुत्रं दुग्धं पाययति ।
= एक माता पुत्र को दूध पिलाती है ।
= A mother gives milk to her son.
सा धेनो: दुग्धं पाययति ।
= वह गाय का दूध पिलाती है ।
= She feeds cow's milk.
यावत् माता गीतं न गायति
= जब तक माँ गाना नहीं गाती है ।
= Until the mother sings the song.
तावत् पुत्रः दुग्धं न पिबति ।
= तब तक पुत्र दूध नहीं पीता है ।
= Till then the son does not drink milk.
माता गीतं गायति ।
= माँ गीत गाती है ।
= Mother sings songs.
माता - त्वं दुग्धं पिबसि ।
= तुम दूध पीते हो ।
= You drink milk
पुत्रः - आम् , आम् , आम्
= हाँ , हाँ , हाँ ।
माता - त्वं शक्तिं प्राप्नोषि ।
= तुम शक्ति पाते हो ।
= You get power.
पुत्रः - आम् , आम् , आम्
= हाँ , हाँ , हाँ ।
= Yes, yes, yes.
माता - दुग्धं मधुरं मधुरम् अस्ति ।
= दूध मीठा मीठा है ।
= Milk is sweet.
पुत्रः - आम् , आम् , आम् ।
= हाँ , हाँ , हाँ ।
= Yes, yes, yes.
अधुना तदेव गीतं पुत्रः गायति ।
= अब वही गाना पुत्र गाता है ।
= Now the son sings the same song.
पुत्रः - अहं दुग्धं पिबामि ।
= मैं दूध पीता हूँ ।
= I drink milk
माता - आम् , आम , आम्
= हाँ , हाँ , हाँ
= Yes, yes, yes.
पुत्रः - अहं शक्तिं प्राप्नोमि
= मैं शक्ति पाता हूँ ।
= I get power
माता - आम् , आम् , आम् ।
= हाँ , हाँ , हाँ
= Yes, yes, yes.
पुत्रः - दुग्धं मधुरं मधुरम् अस्ति ।
= दूध मीठा मीठा है ।
= Milk is sweet.
माता - आम् , आम् , आम्
= हाँ , हाँ , हाँ
= Yes, yes, yes.
एवं सः बालकः सम्पूर्णम् दुग्धम् अपिबत्
= ऐसे वह बालक सारा दूध पी गया ।
= This way the child drank all the milk.
------------
मर्यादा-पुरुषोत्तमः कः आसीत् ?
= मर्यादा पुरुषोत्तम कौन थे ?
= Who was Maryada Purushottam?
= Ким була Мар'яда Пурушоттам?
श्रीरामः मर्यादा-पुरुषोत्तमः आसीत् ।
= श्रीराम मर्यादा पुरुषोत्तम थे ।
= Shriram Maryada was Purushottam.
= Шрірам Маріада був Пурушоттам.
श्रीरामः दण्डकारण्ये अनेकान् राक्षसान् अमारयत् ।
= श्रीराम ने दंडक वन में अनेक राक्षसों को मारा ।
= Shriram killed many demons in Dandak forest.
= Шрірам убив багатьох демонів у лісі Дандак.
सः पितुः आज्ञाम् अपालयत् ।
= उन्होंने पिता की आज्ञा का पालन किया ।
= He obeyed the father's command.
= Він підкорявся наказу батька.
श्रीरामः गुरूणाम् आदरं करोति स्म ।
= श्रीराम गुरुओं का आदर करते थे ।
= Shriram used to respect the gurus.
= Шрірам використовували для поваги до гуру.
तस्य सुशासने प्रजा प्रसन्ना आसीत् ।
= उनके सुशासन में प्रजा प्रसन्न थी ।
= People were happy in his good governance.
= Люди були задоволені його хорошим управлінням.
सः रावणेन सह युद्धम् अकरोत् ।
= उन्होंने रावण के साथ युद्ध किया ।
= He made war with Ravana.
= Він вчинив війну з Раваною.
रावणम् अमारयत् ।
= रावण को मारा ।
= Killed Ravana.
= Загинула Равана.
अद्य विजयादशमी अस्ति ।
= आज विजयादशमी है ।
= Today is Vijayadashami.
= Сьогодні - Віджаядашамі.
अद्य श्रीरामं स्मरन्तु , रावणं न ।
= आज श्रीराम को याद करिये , रावण को नहीं ।
= Remember Sri Ram today, not Ravana.
= Пам’ятайте Шрі-Рама сьогодні, а не Равану.
श्रीरामम् अनुसरन्तु , रावणं न
= श्रीराम का अनुसरण करें , रावण का नहीं ।
= Follow Shriram, not Ravana.
= Слідуйте за Шрірамом, а не за Раваною.
विजयादशमी पर्वणः सर्वेभ्यः कोटिशः मंगलकामनाः ।
= विजयादशमी पर्व की सबको कोटि कोटि मंगलकामनाएँ ।
= Best wishes to everyone for the Vijayadashami festival
= Найкращі побажання всім для фестивалю Vijayadashami
-------------
संस्कृत वाक्य अभ्यासः
~~~~~~~~~~~~
सः बहु सामान्यः जनः अस्ति ।
= वह बहुत सामान्य व्यक्ति है ।
तस्य वस्त्राणि सर्वदा मलिनानि एव भवन्ति ।
= उसके वस्त्र हमेशा मैले रहते हैं ।
तस्य पार्श्वे अधिकं धनम् अपि नास्ति ।
= उसके पास अधिक धन भी नहीं है ।
सः तु चरणमार्गे एव शयनं करोति।
= वह तो फुटपाथ पर ही सोता है ।
तस्य कार्यम् मह्यं रोचते ।
= उसका काम मुझे पसंद है ।
सः किं करोति ?
= वह क्या करता है ?
सः राजमार्गे पथद्वारे तिष्ठति ।
= वह हाईवे पर फाटक पर खड़ा रहता है ।
यदा तत्र यानानि तिष्ठन्ति
= जब वहाँ पर वाहन खड़े रहते हैं
तदा सः सर्वान् उपदिशति ।
= तब वह सबको उपदेश देता है ।
मद्यपानं मा कुरु ।
= शराब मत पीओ ।
धूम्रपानं मा कुरु ।
= धूम्रपान मत करो
वेगेन यानं मा चालय ।
= तेज गति से वाहन मत चलाओ
शिवास्ते पन्थानः ।
= आपकी यात्रा मंगलमय हो ।
----
ऋतेशः अभियन्ता अस्ति।
= ऋतेश इंजीनियर है।
ऋतेशः प्रथमवारं मार्गप्रकल्पस्य आदेशं प्राप्तवान्।
= ऋतेश ने पहली बार सड़क प्रोजेक्ट का आर्डर पाया।
सः मार्गस्य निर्माणकार्यम् आरब्धवान्।
= उसने सड़क निर्माण काम शुरू किया।
यतः मार्गः निष्कासनीयः आसीत् ....
= जहाँ से रास्ता निकालना था ....
तत्र केचन वृक्षाः आसन्।
= वहाँ कुछ वृक्ष थे।
केचन वृक्षाः वामनाः आसन्।
= कुछ वृक्ष छोटे थे।
केचन वृक्षाः उन्नताः आसन्।
= कुछ वृक्ष लम्बे थे।
सः वामनान् वृक्षान् निष्कास्य अन्यत्र वपति।
= वह छोटे पेड़ों को निकालकर और कहीं लगाता है।
उन्नताः वृक्षाः कथं रक्षणीयाः ????
= लम्बे वृक्षों को कैसे बचाया जाए ???
एतस्मिन् विषये अधुना सः चिन्तयति।
= इस विषय पर वह अभी सोच रहा है।
कृपया भवन्तः / भवत्यः अपि सूचयन्तु।
= कृपया आप भी सुझाएँ।
किं करणीयम्
= क्या किया जाए।
* अधुना अपि वदति सः !!!!
= वो अभी भी बोल रहा है !!!!
** आम् = हाँ
* एक होरा तु अभवत् ।
= एक घंटा तो हो गया।
** तर्हि = तो
* जनाः श्रृण्वन्ति वा ?
= लोग सुन रहे हैं क्या ?
** आम् , श्रृण्वन्ति।
= हाँ , सुन रहे हैं ।
** सः तु कादिचित् इतोsपि एकघण्टा पर्यन्तं वदिष्यति।
= वह तो शायद और एक घंटा तक बोलेगा।
* सः बहु ज्ञानी अस्ति वा ?
= वह बहुत ज्ञानी है क्या ?
** तद् न जानामि ।
= वो मैं नहीं जानता ।
** आम् , सः बहु सरलायां भाषायां वदति।
= हाँ , वो बहुत सरल भाषा में बोलता है
** अतः जनाः श्रृण्वन्ति।
= इसलिये लोग सुनते हैं ।
** तस्य व्याख्यानसमये कोsपि शयनं न करोति।
= उसके व्याख्यान के समय कोई सोता नहीं है।
* कोsपि न शेते ?!!! , बहु आश्चर्यम् ।
= कोई नहीं सोता ?!!! बहुत आश्चर्य है ।
*संस्कृत वाक्य अभ्यासः*
*~~~~~~~~~~~~*
शिक्षिका - अद्य पञ्चमं पाठं पठिष्यामः
= आज पाँचवाँ पाठ पढ़ेंगे
शिक्षिका - केतन , त्वं पञ्चमं पाठं पठ
= केतन तुम पाँचवाँ पाठ पढ़ो ।
केतनः - मम पार्श्वे पुस्तकं नास्ति
= मेरे पास पुस्तक नहीं है ।
शिक्षिका - तर्हि कुत्र अस्ति पुस्तकम् ?
= तो कहाँ है पुस्तक ?
केतनः - गृहे विस्मृतवान् अहम् ।
= मैं घर में भूल गया
शिक्षिका - त्वं विद्यालये असि ,पुस्तकं गृहे अस्ति
= तुम विद्यालय में हो और पुस्तक घर पे है
शिक्षिका - त्वं तु परीक्षाशुल्कम् अपि न दत्तवान् (अददाः )
= तुमने तो परीक्षाशुल्क भी नहीं दिया
केतनः - मम पिता धनं न आनीतवान्
= मेरे पिताजी धन नहीं लाए
शिक्षिका - कुतः धनम् आनयति तव पिता ?
= तुम्हारे पिताजी धन कहाँ से लाते हैं ?
केतनः - वित्तकोषात् धनम् आनयति
= बैंक से लाते हैं ।
शिक्षिका - कीदृशं गृहं अस्ति तव ?
= कैसा घर है तुम्हारा ?
शिक्षिका - पुस्तकं गृहे भवति , धनं वित्तकोषे भवति
= पुस्तक घर में होती है , पैसा बैंक में होता है ।
[ पुस्तकेषु हि या विद्या परहस्तेषु यत् धनम् ।
कार्यकाले समुत्पन्ने न सा विद्या न तद् धनम् ।।
अर्थात् जो विद्या पुस्तक में ही विद्या हो और जिसका धन पराए हाथ में ही हो तो समय आने पर वह विद्या और धन किस काम के ]
-- अखिलेश आचार्य
संस्कृत वाक्य अभ्यास - 21 के लिए --- Click Here
0 टिप्पणियाँ
धन्यवाद:/thank-you
Emoji