संस्कृत वाक्य अभ्यास
Sanskrit sentence study
सः कृषकः अस्ति ।
= वह किसान है ।
He is a farmer.
सः स्व-क्षेत्रे एव निवसति ।
= वह अपने खेत में ही रहता है ।
He lives in his farm.
तस्य क्षेत्रे अनेकाः धेनवः सन्ति ।
= उसके खेत में अनेक गौएं हैं ।
There are many cows in his field.
तस्य क्षेत्रे एकः अश्व: अपि अस्ति ।
= उसके खेत में एक घोड़ा भी है ।
There is also a horse in his farm.
सः कृषकः प्रतिदिनम् अश्वम् अरोहति ।
= वह किसान रोज घोड़े पर चढ़ता है ।
That farmer climbs a horse every day.
अश्वम् आरुह्य सः नगरम् आगच्छति ।
= घोड़े पर चढ़ कर वह शहर आता है ।
He comes to town on horseback.
यदाकदा सः अश्वं रथे योजयति ।
= कभी-कभी वह घोड़े को गाड़ी में लगाता है ।
Sometimes he puts the horse in the cart.
अद्य कृषकस्य पुत्रः तेन सह गन्तुम् इच्छति ।
= आज किसान का बेटा उसके साथ जाना चाहता है ।
Today the son of the farmer wants to go with him.
सः बालकः अश्वम् आरोढुम् इच्छति।
= वह बच्चा घोड़े पर चढ़ना चाहता है ।
That kid wants to ride a horse.
कृषकः तं बालकम् अश्वारोहणं पाठयति ।
= किसान उस बच्चे को घोड़े पर चढ़ना सिखाता है ।
The farmer teaches the child how to ride a horse.
------------
#संस्कृत_वाक्याभ्यासः
~~~~~~~~~~~~~~~
अधुना मार्गः अवरुद्धः अस्ति ।
= अभी रास्ता अवरुद्ध ( बन्द ) है
अग्रे एका दुर्घटना संजाता ।
= आगे एक दुर्घटना हुई है
दुर्घटना सेतोः उपरि अभवत् ।
= दुर्घटना पुल के ऊपर हुई है
यानानि अग्रे गन्तुं न शक्यन्ते ।
= वाहन आगे जा नहीं सकते हैं
सर्वाणि यानानि पङ्क्ति मध्ये (पंक्त्याम् ) तिष्ठन्ति ।
= सभी वाहन लाइन में खड़े हैं
अहमपि याने अस्मि ।
= मैं भी वाहन में हूँ
मम यानस्य अग्रे अनेकानि यानानि सन्ति
= मेरे वाहन के आगे अनेक वाहन हैं
मम यानस्य पृष्ठे अपि अनेकानि यानानि सन्ति ।
= मेरे वाहन के पीछे भी अनेक वाहन हैं
यातायात-नियंत्रकः बहु यतते ।
= ट्रैफिक कंट्रोलर बहुत प्रयास कर रहा है
( नियंत्रकाः यतन्ते )
न जानामि , मार्गः कदा सुगमः भविष्यति ।
= नहीं जानता , रास्ता कब जाने योग्य होगा ।
कदा अहं गृहं प्राप्स्यामि ?
= कब मैं घर पहुँचूँगा ?
--------------
संस्कृत_वाक्य_अभ्यासः
~~~~~~~~~~~~
ओह ,.....गर्त: ....गर्त: .....
= अरे ,...... गड्ढा ..... गड्ढा .....
ओ भ्रातः .... शनैः ... मन्दम् .....
= ओ भैया ..... धोरे .... धीरे .....
ओ भ्रातः , अग्रे गर्त: अस्ति ।
= ओ भैया , आगे गड्ढा है ।
यानस्य गतिम् नियंत्रयतु ।
= वाहन की गति को नियंत्रित करिये ।
यानं रुणद्धु ।
= वाहन रोकिये ।
सः भ्राता गर्तस्य समीपे एव यानं रुणद्धि ।
= वह भाई गड्ढे के सामने ही वाहन रोकता है ।
अनन्तरं सः हसति ।
= बाद में वह हँसता है ।
* अहं यानचालने निपुणः अभवम् ।
= मैं वाहन चलाने में निपुण हो गया
* अहं कुत्रापि यानं रोद्धुम् शक्नोमि
= मैं कहीं भी वाहन रोक सकता हूँ
भगिनी अवदत्
= बहन बोली ।
भ्रातः , भवता सह याने न उपवेक्ष्यामि
= भैया , आपके साथ वाहन में नहीं बैठूँगी ।
अहमपि यानचालनस्य अभ्यासं करिष्यामि ।
= मैं भी वाहन चलाने का अभ्यास करूँगी ।
----------
#Sanskrit_to_English
अद्य प्रातः एकस्य गृहं गतवान् अहम्।
= Went to one's house this morning.
तस्य पुत्रः पुत्रवधुश्च आगतौ स्तः।
= His son-in-law has come.
प्रातःकाले तस्य गृहे यज्ञः आसीत्।
= His home yagna in the morning Was.
गृहे बहु सुन्दरं सुशोभनं तै: कृतम् आसीत्।
= They had fine decoration in the house.
परिवारस्य पुरुषाः धौतवस्त्रं धारितवन्तः।
= The men of the family wore a dhoti.
महिलाः शाटिकां धारितवत्यः।
= The women wore saris.
ते सर्वे श्रद्धया यज्ञं कृतवन्तः ।
= They all yagna with reverence.
अनन्तरं पुत्रवधू: एकं शास्त्रीयं गीतं गीतवती।
= Later the daughter-in-law sang a classical song.
गीतं बहु मधुरम् आसीत्।
= The song was very melodious.
गीतं श्रुत्वा सर्वे प्रसन्नाः अभवन्।
= Everyone was pleased to hear the song.
---------
तस्याः गृहे वायुचुल्ली अस्ति।
= उसके घर में गैस का चूल्हा है।
तथापि सा अद्य अग्निचुल्लीं ज्वालितवती।
= फिर भी उसने आज अँगीठी जलाई है।
तस्याः पतिः अपि भोजनपाचने सहयोगं करोति।
= उसका पति भी भोजन पकाने में सहयोग कर रहा है।
सा बर्जरस्य रोटिकाः पचति।
= वह बाजरे की रोटियाँ सेंक रही है।
अग्निचुल्ली उपरि सा मृत्तिकायाः तप्तकं स्थापितवती।
= अँगीठी पर उसने मिट्टी का तवा रखा है।
मृत्तिकातप्तके सा बर्जरस्य रोटिकाः पचति।
= मिट्टी के तवे पर वह बाजरे की रोटियाँ सेंक रही है।
अग्निचुल्ली उपरि एव सा शाकं निर्मितवती।
= अँगीठी पर ही उसने सब्जी बनाई।
सा यदाकदा पायसम् अपि अग्निचुल्ली उपरि निर्माति।
= वह कभी कभी अँगीठी पर खीर भी बनाती है।
मासे एकवारं अग्निचुल्ली प्रज्ज्वाल्यते।
= महीने में एकबार अँगीठी जलाई जाती है।
तस्याः परिवारजनेभ्यः अग्निचुल्याः भोजनं बहु रोचते।
= उसके परिवारजनों को अँगीठी का भोजन बहुत पसंद है
-----------
दूरवाण्या सः वार्तालापं करोति।
= फोन से वह बात करता है।
* गणेश ! किं करोषि त्वम् ?
= गणेश ! तुम क्या कर रहे हो ?
* अद्य रविवासरः ।
= आज रविवार है ।
* अधिकं शयनं मा कुरु।
= अधिक मत सोना।
* गृहे त्वम् एकाकी असि।
= घर में तुम अकेले हो ।
* माता तव मातुलस्य गृहे अस्ति।
= माँ तुम्हारे मामा के घर है।
* अहम् उदयपुरे अस्मि।
= मैं उदयपुर में हूँ।
* तव भगिनी कोलकातायाम् अस्ति।
= तुम्हारी बहन कोलकाता में है।
* दूरदर्शनम् अधिकं मा पश्य।
= टीवी अधिक मत देखना।
* त्वं तु भोजनं पक्तुं जानासि।
= तुम तो भोजन पकाना जानते हो।
* प्रेम्णा भोजनं खाद ।
= प्रेम से भोजन खा लेना।
पुत्रः - आं तात ! अहं प्रवेशपरीक्षायाः अभ्यासं करोमि।
= हाँ पिताजी ! मैं प्रवेश परीक्षा की तैयारी कर रहा हूँ।
भवान् अपि जानाति।
= आप भी जानते हैं।
अहम् एकान्ते प्रेम्णा पठामि।
= मैं एकान्त में प्रेम से पढ़ रहा हूँ।
चिन्ता मास्तु।
= चिंता मत करिये।
#रेसिपी_with_संस्कृत_अभ्यास
श्वश्रू: स्नुषां पाकविद्यां पाठयति।
= सास बहू को पाकविद्या सिखा रही है ।
अद्य सैंयावं पच
= आज हलवा बनाओ।
पूर्वं अग्निचुल्लौ कटाहं स्थापय ।
= पहले चूल्हे पर कढ़ाई रखो।
एकं चमसं घृतं स्थापय ।
= एक चम्मच घी डालो ।
मुष्टिद्वयं गोधूमचूर्णं स्थापय।
= दो मुट्ठी गेहूं का आंटा डालो ।
अधुना चमसेन चालय ।
= अब चम्मच से चलाओ।
सम्यक् भूर्जय
= सही से भूनो ।
यावत् रक्तवर्णीयं न भवति तावत् भूर्जय।
= जब तक लाल न हो जाए तब तक भूनो।
आम् , अधुना जलं स्थापय ।
= हाँ , अब पानी डालो ।
अधिकं जलं मास्तु।
= अधिक पानी नहीं ।
अधुना बूरां स्थापय ।
= अब बूरा डालो ।
शर्करां मा स्थापय
= चीनी मत डालना ।
किञ्चित् काल अनन्तरं सैंयावः सिद्ध: भविष्यति।
= थोड़ी देर बाद हलवा तैयार हो जाएगा।
संस्कृत वाक्याभ्यासः
~~~~~~~~~~~~~~~
सा वृद्धा माता वृक्षस्य अधः तिष्ठति ।
= वह वृद्ध माता पेड़ के नीचे खड़ी है
तस्याः पौत्र: मार्गे द्विचक्रिकां चालयति ।
= उसका पोता रास्ते में साइकिल चला रहा है
सा वारं वारं वदति .....
वह बार बार बोलती है ....
पुत्र , मार्गे मा चालय
= बेटा रास्ते में मत चलाओ
मार्गे यानानि आगच्छन्ति , चलन्ति ।
= रास्ते में वाहन आ रहे हैं , चल रहे हैं
मार्गे आतपः अपि अस्ति ।
रास्ते में धूप भी है
तदानीम् एका छात्रा ततः निर्गच्छति ।
= तब ही एक छात्रा वहाँ से गुजरती है
सा छात्रा तं बालकं अवरोधयति ।
वह छात्रा उस बालक को रोकती है
सा छात्रा बालकं आनीय वृद्धायै ददाति ।
वह छात्रा बच्चे को लाकर वृद्धा को देती है
तस्य द्विचक्रिकाम् अपि वृद्धायै ददाति ।
उसकी साइकिल भी वृद्धा को देती है ।
सा वृद्धा प्रसन्ना भवति ।
वह वृद्धा खुश हो जाती है
छात्रायै सा आशीर्वादं ददाति ।
छात्रा को वह आशीर्वाद देती है
संस्कृत वाक्याभ्यासः
~~~~~~~~~~~~~~
अद्य अहम् एकं दोषं कृतवान् ।
= आज मैंने एक भूल कर दी
इंदौर नगरे एकेन सह वार्तालापः करणीयः आसीत् ।
= इंदौर में एक के साथ बात करनी थी ।
दूरवाण्या वार्तालापः करणीयः आसीत् ।
= फोन से बात करनी थी ।
अहं तं दूरवाणीं कृतवान् ।
= मैंने उसे फोन किया ।
तस्य भार्या दूरवाणीम् उन्नीतवती ।
= उसकी पत्नी ने फोन उठाया ।
* नमस्ते .....
** नमस्ते .....
* ज्योतिर्धरः अस्ति वा ?
= ज्योतिर्धर है क्या ?
** भवान् कः ?
= आप कौन ?
* अहम् अखिलेशः वदामि ।
= मैं अखिलेश बोल रहा हूँ ।
** अखिलेश भ्रातः ..... भवान् न जानाति वा ?
= अखिलेश भैया , आप नहीं जानते हैं क्या ?
* किम् ?
= क्या ?
** सः तु दिवंगतः जातः ।
= वह तो दिवंगत हो गए ।
* ओह , सत्यमेव न जानामि स्म ।
= ओह , सच में नहीं जानता था
* परमेश्वर , तस्य आत्मने शान्तिं दद्यात्
= परमेश्वर , उसकी आत्मा को शान्ति दें ।
संस्कृत वाक्याभ्यासः
~~~~~~~~~~~~~~
अद्य अहम् एकं दोषं कृतवान् ।
= आज मैंने एक भूल कर दी
इंदौर नगरे एकेन सह वार्तालापः करणीयः आसीत् ।
= इंदौर में एक के साथ बात करनी थी ।
दूरवाण्या वार्तालापः करणीयः आसीत् ।
= फोन से बात करनी थी ।
अहं तं दूरवाणीं कृतवान् ।
= मैंने उसे फोन किया ।
तस्य भार्या दूरवाणीम् उन्नीतवती ।
= उसकी पत्नी ने फोन उठाया ।
* नमस्ते .....
** नमस्ते .....
* ज्योतिर्धरः अस्ति वा ?
= ज्योतिर्धर है क्या ?
** भवान् कः ?
= आप कौन ?
* अहम् अखिलेशः वदामि ।
= मैं अखिलेश बोल रहा हूँ ।
** अखिलेश भ्रातः ..... भवान् न जानाति वा ?
= अखिलेश भैया , आप नहीं जानते हैं क्या ?
* किम् ?
= क्या ?
** सः तु दिवंगतः जातः ।
= वह तो दिवंगत हो गए ।
* ओह , सत्यमेव न जानामि स्म ।
= ओह , सच में नहीं जानता था
* परमेश्वर , तस्य आत्मने शान्तिं दद्यात्
= परमेश्वर , उसकी आत्मा को शान्ति दें ।
--- अखिलेश आचार्य
संस्कृत वाक्य अभ्यास - 23 के लियें --- Click Here
1 टिप्पणियाँ
Shobhnam acharya 🙏🙏
जवाब देंहटाएंधन्यवाद:/thank-you
Emoji